Το ψέμα στους δασμούς του Donald Trump – Στην πραγματικότητα δεν είναι αμοιβαίοι

O Donald Trump ονόμασε τους δασμούς τους οποίους ανακοίνωσε στις 2 Απριλίου «αμοιβαίους»: Οι ΗΠΑ πρέπει να επιβάλλουν στις εισαγωγές τους από άλλες χώρες τις ίδιες συνθήκες που τα κράτη αυτά επιβάλλουν στα αμερικανικά προϊόντα, μέσω δασμών και άλλων εμπορικών εμποδίων. Όμως εάν κάποιος κοιτάξει πιο προσεκτικά τους δασμούς του Αμερικανού προέδρου, θα διαπιστώσει ότι δεν είναι αμοιβαίοι και δεν έχουν καθοριστεί με βάση τα εμπόδια που θέτουν στο εμπόριο οι άλλες χώρες. Αντ΄ αυτού, ολόκληρο το σχέδιο του Trump στηρίζεται στα ελλείμματα που εμφανίζουν οι διμερείς εμπορικές σχέσεις.

Αυτό σημαίνει ότι στις περισσότερες περιπτώσεις, οι δασμοί τους οποίους ανακοίνωσε ο Trump είναι υψηλότεροι από εκείνους που χρεώνουν οι χώρες αυτές στα αμερικανικά προϊόντα που εισάγουν.

Η περίπτωση του Βιετνάμ είναι χαρακτηριστική. Οι ΗΠΑ θα χρεώνουν πλέον δασμούς 46% στα βιετναμέζικα προϊόντα που εισάγουν, την ώρα που ο μέσος δασμός του Βιετνάμ είναι 9,4% και ο σταθμισμένος μέσος δασμός του είναι μόλις 5,1%, σημειώνει η Wall Street Journal επικαλούμενη στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου.

Η Ταϊβάν χρεώνει δασμούς μόλις 2% στις περισσότερες εισαγωγές της, αλλά οι ΗΠΑ επέβαλλαν στα προϊόντα της δασμούς 32%.

«Ενώ παρουσιάστηκαν ως ‘αμοιβαίοι δασμοί’, δεν έγινε καμία προσπάθεια μέτρησης των φραγμών στο εξωτερικό εμπόριο, και αντίθετα η σημαντική αύξηση βασίστηκε αποκλειστικά στα διμερή εμπορικά ελλείμματα», σημείωσε η JP Morgan σε ανάλυσή της.

Εάν οι ΗΠΑ χρησιμοποιούν ως κριτήριο τα εμπορικά ελλείμματα αντί των εμπορικών φραγμών, οι επιπτώσεις για τις οικονομίες και τις αγορές είναι πολύ σημαντικές. Μια προσπάθεια εξισορρόπησης των όρων ανταγωνισμού στους εμπορικούς φραγμούς (όπως είναι οι δασμοί), είναι σχετικά απλή. Όμως, η προσπάθεια εξάλειψης των εμπορικών ελλειμμάτων είναι ένα πολύ πιο περίπλοκο εγχείρημα.

Το Βιετνάμ προσφέρει ένα πρώτο τεστ σχετικά με τις επιδιώξεις της πολιτικής Trump. Ως απάντηση στους δασμούς των ΗΠΑ, το Βιετνάμ προσφέρθηκε να μειώσει τους δασμούς  του στις εισαγωγές από τις ΗΠΑ στο μηδέν, δήλωσε ο Trump σε ανάρτησή του στα social media την Παρασκευή. Δεν είπε πώς θα απαντούσε.

Σε μια άλλη περίπτωση, αυτή της Ινδίας, ο Trump δήλωσε κατά την ανακοίνωση των δασμών: «Μας χρεώνουν 52% και εμείς δεν τους χρεώνουμε σχεδόν τίποτα για χρόνια και χρόνια και δεκαετίες». Όμως, αυτό δεν είναι αλήθεια. Ο μέσος σταθμισμένος δασμός στις εισαγωγές της Ινδίας ήταν πέρυσι 7,7% και ο απλός μέσος όρος ήταν 15,9%, σύμφωνα με τα στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου.

Η κυβέρνηση Trump ισχυρίζεται, επίσης, ότι ο φόρος προστιθέμενης αξίας (ΦΠΑ) τον οποίο επιβάλουν μέρη όπως η Ευρώπη, αποτελεί μια διάκριση σε βάρος των εισαγωγών από τις ΗΠΑ. Όμως, οι περισσότεροι οικονομολόγοι διαφωνούν: Ο ΦΠΑ επιβάλλεται σε όλα τα προϊόντα που καταναλώνονται σε μια χώρα, είτε είναι εισαγόμενα ή ντόπια.

Και την ίδια στιγμή, αξιοσημείωτο είναι ότι από τους δασμούς Trump επλήγησαν και ορισμένες χώρες και περιοχές που είχαν συμφωνίες ελεύθερου εμπορίου με τις ΗΠΑ. Η Νότια Κορέα, η οποία χρεώνει μηδενικούς δασμούς για τα περισσότερα προϊόντα των ΗΠΑ, χτυπήθηκε με δασμούς 25%. Στη Χιλή και τις περισσότερες χώρες της Κεντρικής Αμερικής επιβλήθηκε 10%.

Τουλάχιστον από τις αρχές της δεκαετίας του 1990, ο Trump έχει παραπονεθεί ότι το παγκόσμιο εμπορικό σύστημα, το οποίο οι ΗΠΑ βοήθησαν να χτιστεί, είναι «άδικο» και κλίνει εναντίον της χώρας. Ο Trump κατέληξε σε αυτό το συμπέρασμα με βάση μια απλή υπόθεση: Εάν μια χώρα πουλάει περισσότερα στις ΗΠΑ από ό,τι αγοράζει από  αυτές, κάτι πρέπει να πηγαίνει στραβά.

Όμως, όπως σημειώνει ο Brent Neiman, οικονομολόγος στο University of Chicago Booth School of Business, που υπηρέτησε στο υπουργείο Οικονομικών επί των ημερών του προέδρου Biden, υπάρχουν πολλοί λόγοι για τους οποίους ξένες χώρες μπορεί να έχουν διμερή πλεονάσματα με τις ΗΠΑ, που δεν έχουν καμία σχέση με τον προστατευτισμό.

«Ορισμένες χώρες έχουν ακατέργαστα ορυκτά ή πόρους που χρειαζόμαστε, αλλά είναι χαμηλού εισοδήματος και δεν εμφανίζουν ζήτηση για μερικές από τις μεγαλύτερες εξαγωγές μας, όπως είναι ο προηγμένος εξοπλισμός ή οι υπηρεσίες εκπαίδευσης. Άλλες μπορεί να έχουν πλεονάσματα επειδή ο πληθυσμός τους γερνάει ή αναζητούν επενδυτικές ευκαιρίες στις ΗΠΑ».

Όμως, η κυβέρνηση Trump επέβαλε δασμούς ακόμα και σε χώρες με τις οποίες οι ΗΠΑ έχουν εμπορικό πλεόνασμα, όπως είναι  η Αργεντινή.

Εάν οι δασμοί δεν είναι συνήθως η αιτία των εμπορικών ανισορροπιών, μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την επίλυσή τους, όπως προσπαθεί να κάνει η κυβέρνηση Trump; Οι περισσότεροι οικονομολόγοι λένε ότι είναι απίθανο. Οι υψηλότεροι δασμοί είναι πιθανό να μειώσουν τη ζήτηση για εισαγωγές στις ΗΠΑ, αλλά και να βλάψουν άλλες χώρες – και αυτό, μαζί με τα αντίποινα, βλάπτει τη ζήτηση για εξαγωγές των ΗΠΑ.

moneyreview.gr